Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM), HDP'nin önceki dönem Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş için verdiği ‘tahliye edilsin' kararını, Demirtaş'ın avukatlarından Ramazan Demir, Cahit Kırkazak ve İstanbul Barosu'nun eski başkanı Turgut Kazan'a sorduk. Demir ve Kırkazak karar için, “Demirtaş'ın tutukluluğu derhal son bulmalı” yorumunda bulundu. Kazan ise Türkiye'nin karara itiraz hakkı olduğunu ancak uzun tutukluluk süresi ihlalinden dolayı Demirtaş'ın tahliye edilmesi gerektiğini söyledi.

TÜRKİYE'YE KARŞI 18. MADDEDEN VERİLMİŞ İLK İHLAL KARARI…

AİHM, uzun tutukluluk, seçilme hakkı ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşme'nin (AİHS) 18. maddesinin (yetkisiz amaçlar için kısıtlamalar) ihlal edildiğine ilişkin ilk kez Türkiye'ye karşı ihlal kararı verdi. Demirtaş'ın avukatlarından Ramazan Demir, “AİHM kararında Demirtaş'ın haksız tutukluluğuna derhal son verilmesi gerektiğini söylüyor. AİHM aynı zamanda Selahattin Demirtaş'ın tutukluluğunun referandum ve başkanlık seçimleri sırasında devam ettirilmesinin AİHS'in 18. Maddesi'ni (politik saiklerle çoğulculuğu boğan) ihlal ettiğine karar verdi. Bu karar Türkiye'ye karşı verilmiş ilk 18. maddenin ihlali kararı. Türkiye'nin madde bağlamında karara uymama şansı yok. Mevcut durumda Demirtaş'ın tutukluluğuna derhal son verilmeli” dedi.

‘KARAR HEMEN UYGULANMALI'

Avukat Cahit Kırkazak ise şu değerlendirmede bulundu: “Selahattin Demirtaş şahsında Türkiye'de hak mücadelesi verenler önemli bir hukuk zaferi elde etti. AİHM kararında Sayın Demirtaş'ın seçme ve seçilme hakkının ihlaliyle, Türkiye'nin ilk defa mahkum edildiği 18. maddeden de karar çıktı. Yani tutukluğun referandum ve başkanlık seçimleri sırasında devam ettirilmesinin AİHS'in 18. maddesini (politik saiklerle) ihlal ettiğine karar verdi. Bu karar AİHM'in, AİHS 18. maddesi uyarınca Türkiye açısından ilk ihlal kararıdır. Nitekim AİHM yeni bir delil yoksa hemen tahliye kararı verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. Bundan sonraki süreçte karar Adalet Bakanlığı'na gönderilecek, bakanlık kararı mahkemeye gönderdikten sonra hemen kararı uygulayıp sayın Demirtaş'ı tahliye edecektir. Çünkü Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kararlarına uyacağını taahhüt etmiş ve bu kararlara uyulmaması açısından ciddi sonuçları olacağını bilmektedir.”

Kırkazak son olarak, “Maalesef AİHM'in Selahattin Demirtaş kararı Türkiye yargısının içerisinde bulunduğu durum tespiti açısından pek sevindirici olmamıştır. Çünkü biz ısrarla Türkiye'de yargının siyasal iktidarların etkisinden ayrılması gerektiğini savunuyoruz. Yargının, toplumdaki muhaliflerle, dezavantajlıların haklarının da siyasal iktidarlara karşı teminat altına alınması rolü oynaması konusunda çabalarımız var. Maalesef yargı kendisinden beklenen rolü oynamakta olup, ülkedeki muhalifler ile dezavantajlıların hak ihlallerinde araç olarak kullanılmakta” tespitinde bulundu.

‘AZERBAYCAN, GÜRCİSTAN BENZER ÖRNEKLER YAŞADI'

İstanbul Barosu eski başkanı Turgut Kazan, kararın uygulanması gerektiğine vurgu yaptı. Kazan'ın karara ilişkin değerlendirmeleri şöyle: “Bu bir ihlal kararı. Eğer Türkiye, Avrupa'nın bir parçasıysa, kurucusu olduğu Avrupa Konseyi üyeliğini hâlâ sürdürüyorsa ve eğer Avrupa ile birlikte yaşayacaksa bu kararın uygulanması gerekir. Ancak itiraz hakkı var. Büyük olasılıkla Türkiye bu hakkını kullanacak. Ama özellikle uzun tutukluluk itirazını inceleyecek makamın bunu olağan sayması mümkün olmadıktan sonra büyük olasılıkla ret yanıtı verilecektir. Neticede Türkiye karara uymak zorundadır. Hem Azerbaycan hem Gürcistan bu benzer örnekleri yaşadı. Türkiye de bakalım nasıl tavır takınacak hep birlikte göreceğiz. Ama Avrupa değerlerini paylaşıyorsak Selahattin Demirtaş'ın tahliyesi için bu ihlal kararına uymak zorunda.”

AİHS 46. MADDE NE DİYOR?

46. Madde gereği Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni kabul eden ülkeler taraf oldukları davalarda mahkemenin kesinleşmiş kararlarına uymayı taahhüt ederler. Mahkemenin kesinleşmiş kararı, kararın uygulanmasını denetleyecek olan Bakanlar Komitesine gönderilir.(Hacı Bişkin - Gazete Duvar)