Almanya'nın Berlin Dom Kilisesi'nde, 1915'de hayatını kaybeden Ermeni, Süryani ve Pontus Rumları için düzenlenen ayine katılan Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck soykırım ifadesini kullandı.

Osmanlı İmparatorluğu'nda 1915 soykırımının faillerinin de diğerleri gibi ırkçı, etnik ve dini duygularla hareket edip fanatik şekilde doğru yaptıklarına inandıklarını söyleyen Alman Cumhurbaşkanı Gauck, şunları söyledi:

‘Beklenti; tarihi olayın ve tarihi suçun tanınması'

“Jön Türkler de etnik olarak homojen ve dini ve etnik olarak tek ulusluluk hedefliyorlardı. 20. yüzyılda ulus devletlerin ortaya çıkmasıyla etnik temizlik ve tehcir baş gösterdi. Osmanlı döneminde de soykırım dinamiği gelişti ve Ermeniler bunun kurbanı oldu.

“Fakat bu tartışmayı bir kelimeye indirgememeliyiz. Burada önemli olan 100 yıl sonra planlı bir şekilde bir halkın yok edilmeye çalışılması gerçeği tanınması ve anılmasıdır. Kimseyi suçlu sandalyesine oturtmuyoruz, çünkü failler yaşamıyor.

“Onların çocukları ve çocuklarının çocukları suçlu değil. Beklenti; tarihi olayın ve tarihi suçun tanınması. Bugün yaşayanların sorumluluğu siyaset olarak azınlıkların yaşamı ile insani ve bireysel haklarının korunması ve saygı duyulmasıdır.

‘Bizim de suçumuz var'

“Suç ve fail arasındaki farkı öğrendik. Ermenilerin katledilmesinin Almanya'da anılması haklı ve anlamlıdır. Almanlar olarak Ermenilere yapılanların aydınlatılması için çalışmalıyız, çünkü bizim de sorumluluğumuz var. Hatta Ermenilerin katledilmesine bizim de suçumuz var.

“Yaşananların planlanmasında ve Ermenilerin sınır dışı edilmesinde Alman askerleri de yer aldı. Alman diplomatlar da Ermenilerin yok edilme isteğini görmezden geldiler. Çünkü Alman Krallığı, Osmanlı ile ilişkileri bozmak istemiyordu.

“Türklerle Ermenileri yakınlaşması için her cesur adım beni memnun eder. Kimse gerçeklerden korkmamalıdır.”

Putin, AP ve Papa da soykırım demişti

Ermenistan'da 24 Nisan'daki 100. yıl soykırım anma törenlerine katılacak olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, soykırım ifadesini kullanmıştı.

Moskova'da düzenlenen “Soykırımların Olmadığı Bir Dünya” adlı programa gönderdiği mesajda  “24 Nisan 1915 insanlık tarihinin en korkunç ve dramatik olaylarından ve Ermeni halkının soykırımı ile ilgili kederli bir tarih” ifadelerini kullandı.

Avrupa Parlamentosu da 15 Nisan'da 1915'te yaşananları “soykırım” olarak nitelendiren karar tasarısını oy çokluğuyla kabul etmişti.

13 Nisan'da Paskalya Bayramı'ndan sonraki Kutsal Pazar günü 1915'in 100. yılı nedeniyle Vatikan'da Aziz Petrus Bazilikası'nda düzenlenen büyük ayinde konuşan Papa Francis, 20'nci yüzyılın ilk soykırımının Ermenilere yapıldığını söylemişti.

Avusturya Parlamentosu da 22 Nisan'da altı parti tarafından hazırlanan ve Ermenilere yapılanları soykırım olarak tanımlayan ortak açıklama metni yayımladı. Metnin yayımlanmasının ardından Dışişleri Bakanlığı, Viyana Büyükelçisi Hasan Göğüş'ün Türkiye'ye çağrılması kararının alındığını açıklamıştı.