İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, 24 Temmuz – 8 Ekim tarihleri arasında yaşanan hak ihlallerine ilişkin raporunu İHD genel merkez binasında yapılan toplantıda açıkladı.

Rapora göre, çatışmalı ortamda, sivillere yönelik saldırılarda 113 kişi hayatını kaybetti.

İHD Dokümantasyon biriminin ulaşabildiği ve tespit edebildiği verilere göre 24 Temmuz-8 Ekim 2015 tarihleri arasında 113 sivil yaşamını yitirdi.

Raporun devamında özetle şunlar ifade edildi:

‘Cenevre Sözleşmeleri ihlal edilmekte'

“Bu öldürme olaylarına baktığımızda tespit edilebildiği kadarı ile 5 kişinin PKK'ye bağlı silahlı militanlar, diğerlerinin ise tespit edilemeyen birkaç vaka dışında tamamına yakının devlet güvenlik güçlerinin saldırıları sonucu olduğudur.

“Bu vahim tablo şunu göstermektedir. Cenevre Sözleşmeleri açıkça ihlal edilmekte, savaş suçu işlenmektedir. Sivil ölümlerin durdurulmasını istiyoruz. Bu bağlamda; Sivil ölümlerinin önemli bir kısmının sokağa çıkma yasağı ilan edilen ilçelerde gerçekleştiği görülmektedir.

‘Valilerin sokağa çıkma yasağı ilan etme yetkisi yok'

“Türkiye mevzuatında sokağa çıkma yasağının sıkı yönetim ve olağanüstü hal kanunlarında düzenlendiği, il idaresi kanununda valilere böyle bir yetkinin açık olarak verilmediği, Anayasanın 13.maddesinde temel hak ve özgürlükleri sınırlayan düzenlemelerin kanunlarla açık bir şekilde yer alması gerektiği belirtildiğinden, valilerin sokağa çıkma yasağı ilan etme yetkisi bulunmamaktadır.

“Bu nedenlerden ötürü sokağa çıkma yasağı ilan eden Valiler hakkında ve bu konuda Valilere talimat vermiş ise İçişleri Bakanı hakkında etkili soruşturma ve kovuşturma yapılması ve bu kişilerin yargı önüne çıkarılması gerekmektedir.

‘Vatandaşın sağlığa erişimi engellendi'

“Sivil ölümlerin bazılarının sokağa çıkma yasağı süresi içerisinde ateşli silah yaralanmasına maruz kaldığı halde hastaneye götürülmeyerek veya götürülmesi engellenerek yaşamını yitirdikleri anlaşılmaktadır. Bu şekilde vatandaşın sağlığa erişiminin engellenmesi ile ilgili olarak adli ve idari soruşturma yürütülmeli, bu konuda kastı ve ihmali bulunan sorumlular ayrıca yargılanmalıdır.

“Silahlı çatışma ortamında bu kadar çok sivilin yaşamını yitirmesi nedeni ile insancıl hukuku düzenleyen Cenevre Sözleşmelerinin uygulanması gerekmektedir. Bu nedenle uluslar arası Kızılhaç'ın başta sokağa çıkma yasağı ilan edilen yerler olmak üzere sivillerin öldürüldüğü tüm yerlere inceleme ziyaretleri yapması gerekmektedir.

‘Meclis'te araştırma komisyonu kurulmalı'

“Bu kadar çok sivilin öldürülmesi karşısında Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri ile BM İnsan Hakları Komiseri yargısız infazlar özel raportörünün Türkiye ziyareti en kısa sürede sağlanmalıdır.

“Sivillerin öldürülmesi ile ilgili olarak cezasızlık politikasına son verilmeli, sorumlular etkili şekilde soruşturulmalı ve etkli kovuşturma yöntemlerine başvurulmalıdır. Sivil ölümler ile ilgili olarak TBMM'de bir araştırma komisyonu kurulmalı ve olaylar TBMM tarafından da açığa çıkarılmalıdır.

‘Silahlar susturulmalı'

“Sivillere yönelik ağır hak ihlalleri yeniden başlayan silahlı çatışma döneminin derhal sona erdirilmesi gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle bir an önce kalıcı çatışmasızlığın sağlanarak Kürt sorununun çözümünde diyalog ve müzakere yöntemine geçilmelidir. Bu vesile ile taraflara bir an önce silahları susturması gerektiğini bir kez daha hatırlatmak istiyoruz.”

* İHD'nin raporunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.İMC