Erken seçimi gündemden çıkartan her hangi bir hükümetin kurulmasıyla birlikte 13 yıldır tek başına birbirinden bağımsız birçok yasa çıkartan AKP artık tek başına yasal değişiklik yapamayacak. Muhalefet partileri ise ortaklaşmaları sonucunda, Anayasa'ya aykırı olmadan "biber gazının kullanımının yasaklanması", "İç Güvenlik Paketi'nin yürürlükten kaldırılması" gibi birçok yasal değişiklik yapabilecek.

7 Haziran seçiminin ardından oluşan tablo, 13 yıllık AKP iktidarının ardından yeni bir koalisyon hükümetini zorunlu kılıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görevlendirdiği AKP Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun hükümet kuramamasından sonra başka partilere bu hak tanınacak, ancak koalisyon arayışları başarısız olursa Cumhurbaşkanı Türkiye'yi 45 gün içinde erken seçime götürebilir. 

25. Dönem Parlamentosu, milletvekillerinin yemin etmesinin ardından yeni hükümet kurulması sürecine sahne olacak. Meclis'i, bu haftadan itibaren uzun ve yoğun bir mesai takvimi beklerken, milletvekilleri mazbatalarını aldıktan sonra kayıt yaptırabilecek. Meclis Genel Kurulu, seçim sonuçlarının YSK tarafından açıklanmasını takip eden 5. günde saat 15.00'de toplanacak ve vekiller yemin edecek. Genel Kurul'da Meclis'in en yaşlı üyesi sıfatıyla CHP'li Deniz Baykal başkanlık yapacak Meclis'in en genç üyesi ise geçici olarak kâtiplik yapacak.

Meclis Başkanı seçilecek

Meclis'in toplandığı ilk birleşimde, Meclis Başkanlığı için adaylık başvuruları alınacak ve vekillerin yemin etmesinden itibaren ilk 5 gün içinde Meclis Başkanı ve Başkanlık Divanı için adaylık başvuruları alınacak. İkinci 5 günlük sürede de seçimler gerçekleştirilecek.

Gizli oyla yapılacak Meclis Başkanlığı seçimi, aynı zamanda siyasi partilerin ilk uzlaşma denemesi olacak. Çünkü Meclis Başkanlığı'nın seçilmesi için ilk iki oylamada üye tam sayısının üçte ikisinin yani 367 vekilin oyu gerekli olacak. İlk iki turda istenilen çoğunluk elde edilemezse üçüncü turda, 276 oy sayısı aranacak. Üçüncü turda da siyasi partiler bir isim üzerinde ortaklaşamazsa, dördüncü oylamada en fazla oyu alan üye Meclis Başkanı seçilecek. Daha sonra Başkanlık Divanı oluşturulacak ve partilerin belirlediği bu adaylar Genel Kurul'da onaya sunulacak. AKP'nin iktidar olduğu önceki yıllarda, milletvekili sayısında üstünlüğünden kaynaklı Meclis Başkanı'nı kendi vekilleriyle seçebiliyordu. 

Hükümet kurma maratonu

Seçim sonuçlarının kesinleşmesi ve milletvekillerinin yemin ederek resmen göreve başlamasından sonra sıra bu tarihten itibaren resmen başlayacak olan hükümet kurma maratonu başlayacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, en çok oyu alan partinin başkanına yani Ahmet Davutoğlu'na yeni hükümeti kurma görevini verecek. AKP'nin hükümeti kuramaması durumunda Cumhurbaşkanı diğer siyasi parti başkanlarına da aynı görevi verebilecek. 45 gün içinde hükümet kurulamazsa yeniden seçime gidilecek. Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi durumunda Bakanlar Kurulu çekilecek ve Cumhurbaşkanı, geçici Bakanlar Kurulu'nu kurmak üzere bir başbakan atayacak.

Eğer siyasi partiler kendi aralarında anlaşıp yeni bir hükümet kurabilirse, sıra güven oylamasına gelecek. Güven oylaması takvimi hükümet programının okunmasıyla başlayacak. Program okunduktan iki gün sonra Meclis'te program üzerinde görüşmeler yapılacak ve ardından da güven oylaması gerçekleştirilecek.

AKP'nin kozları son buldu

Seçimlerle birlikte milletvekili çoğunluğu kaybeden AKP'nin içinde bulunduğu hiçbir koalisyon seçeneğinde, kendi vekillerinin oyuyla Torba Yasa çıkartamayacak. AKP 13 yılda birçok Torba Yasa çıkartmış ve birbirinden bağımsız bir konuda kritik değişiklikler yapmıştı.

Önceki dönemde yapılan bir torba kanun teklifine eklenen, Cumhurbaşkanlığı bütçesine de örtülü ödenek konulmasını öngören önerge kabul edilmişti ancak, ileri dönem Meclis'te böyle bir kararın çıkması imkânsız. 

RTÜK'teki üstünlük sona erdi

Seçimlerle birlikte, AKP RTÜK'teki üye üstünlüğünü de kaybetti. Daha önce RTÜK, iktidar yanlısı medyayı denetlememekle ve muhalif medyaya her fırsatta milyon liralık cezalar kesmekle suçlanırken, ileriki süreçlerde bu durum değişmesi muhtemel. 

Suriye'ye tampon bölge oluşturmak isteği olan AKP, yurt dışına askeri operasyonlara izin veren tezkere ve herhangi bir sebeple savaş ilanı çıkarmak için gerekli çoğunluğu da kaybetti. Artık Meclis'te diğer partilerin onayı olmadan söz konusu kararlar çıkamayacak, fakat daha önceki tezkere seçimlerinde CHP ve MHP'nin verdiği destekler dikkate alındığında bu konuda çok zorlanmayacağı görülüyor. 

Meclis soruşturması ve araştırması komisyonlarında da çoğunluğu kalmayan AKP, yüce divan süreçlerinde de eskisi kadar etkili olamayacak. Önceki yönetimde yolsuzluk soruşturma komisyonunda çoğunluğu elinde bulunduran AKP, 4 bakanın yüce divana gitmesini engellemişti.

Muhalefet ne yapabilir?

Meclis açıldığında ise mevcut muhalefet partileri bir koalisyon kurmasa bile, çoğunluklarını kullanarak, yasa çıkarabilir, değiştirebilir, yürürlükten kaldırabilir. 

Mevcut muhalefetin vekil sayısı yasa değişikliği için gereken 276 sayısını sağlarken, Anayasa değişikliği için aranan 330 çoğunluğunu elde edemiyor. Yani muhalefet ortaklaşabilirse, biber gazı kullanımını durdurmak, "İç Güvenlik Yasası"nı yürürlükten kaldırmak ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı konusunda değişiklik yapabilmek gibi Anayasaya aykırı olmayan her türlü yasal değişikliği yapabilir. 

Muhalefetin ortaklaşarak yasal değişiklikler yapması durumunda, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Meclis tarafından kabul edilen yasaları veto hakkını kullanarak tekrar Meclis'e gönderebilir. Bu hakkını fazlaca kullanması beklenen Erdoğan, ileriki süreçlerde çok eleştirdiği 10. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer durumuna düşebilir./AJANSLAR