Başbakan Ahmet Davutoğlu hükümetin ‘Teşvik ve İstihdam Paketi'ni açıkladı. Davutoğlu yaptığı açıklamada, “Yeni yatırımcıya daha fazla destek, vergi indirimi sağlayacağız. Şu anda birinci bölge için, teşvik uygulamalarında yüzde 10 olan oran, 15'e, ikinci bölge için 15'ten 20'ye artırıyoruz. Büyük ölçekli yatırımlarda ise 20'den 25'e, ikinci bölgede 25'ten 30'a getirilecek” dedi.
Davutoğlu'nun açıklamalarından satır başları şöyle:
‘Büyüme rakamları hedeflerimize göre mütavazı'
“Kasım Aralık Ocak aylarında dönüşüm programlarını ilan etmiştik. Ekonomik kriz noktasında baktığımızda özellikle Avrupa'daki ekonomik krizin bize gösterdiği çok açık bir gerçek var, istihdamı önceleyen üretime dönük sanayi yatırımlarının güçlü olduğu ekonomiler krizlere daha dayanıklı oluyorlar. Üretim boyutu zayıf ekonomik yapılar ise, Avrupa'da sanayi yatırımlarının zayıflayıp, daha çok üretimden daha çok hizmet sektörüne dayalı ekonomilerin bu dirençlere dayanması zor oluyor.
Bugün açıklayacağımız 11 ayaklı tedbir paketiyle, üretimi, istihdamı, sanayi yatırımlarını geliştirecek bazı önemli adımlar atacağız.
Bu hafta içinde büyüme rakamları açıklandı. Bu rakam tabi hedeflerimize göre mütevazı görünebilir. Ancak unutmayalım ki dünya büyük bir krizden geçiyor. Türkiye Avrupa'da en hızlı büyüyen ülkeler arasında.”
‘İşverenin kursiyerler için yaptığı masraf vergiden düşecek'
“Devletin iş verenlere çok ciddi katkıları olacak. Altı ay süreyle iş başı eğitimle çalışacak kursiyerlere net asgari ücret ödenecektir. Yani bir işveren, istihdam için 6 aylık iş başı eğitim programı esnasında, ücretleri asgari ücretleri İŞKUR tarafından ödenecek.
Bu çok ciddi bir mesleki eğitim desteğidir. Dev bir adımdır. 6 aylık süre boyunca işverene hiçbir maliyet yüklenmeyecek şekilde, ödenecektir.
İşverenin kursiyerler için yaptığı harcamalar vergi matrahından düşülecek.
İş başı eğitim programı sonrası, kursiyerler işe alınırsa, imalat sektöründe 3,5 yıl, diğer sektörlerde ise 30 ay boyunca SGK işveren primi İŞKUR tarafından ödenecek. 6 ay asgari ücreti ödenen dönem, 3,5 yıl da SGK priminin ödendiği dönem.
Diğer sektörlerde ise bu 6 ay + 2,5 yıl şeklinde.
Önümüzdeki aylarda yılın ilk yarısı istihdamı daha da teşvik etmek için, Temmuz'a kadar bu işbaşı eğitim başlanırsa, iş başı eğitim için verilecek destek 6 ay değil 1 yıl olacak.”
‘Yeni yatırımcıya daha fazla destek'
“Toplum yararına çalışan sayısını artırıyoruz. 120 bin yeni istihdam sağlayacağız.
Yatırım teşvikleri bağlamında, yatırımlara daha çok vergi indirimi sağlıyoruz. Bildiğiniz gibi vergi indiriminde, bir yatırım bir işletme dönemi var. Yatırım döneminin teşvik edilmesi, ilk aşamada yapılacak destek anlamına geliyor. 2015-2016'da yatırım döneminde, elde edecekleri tüm kazançlara daha yüksek miktarda vergi indirimi uygulanacak. Yatırıma katkı tutarının, oranları, birinci bölgede daha önce hiç yoktu. Şimdi yüzde 50 artırıyoruz. İkinci bölgede yüzde 10'dan yüzde 55'e çekiyoruz. Üçüncü yüzde 20'den, yüzde 60'a. Beşinci bölgede yüzde 70'e. Altıncı bölgede yüzde 80'e muhafaza ediyoruz.
Yüksek teknoloji yatırımlarına tam destek vereceğiz. Bir çok ARGE toplantılarında da gündeme getirdim. Yatırımlar, beşinci bölge desteklerinden yararlandırılacaktır.
Yeni yatırımcıya daha fazla destek, vergi indirimi sağlayacağız. Şu anda birinci bölge için, teşvik uygulamalarında yüzde 10 olan oran, 15'e, ikinci bölge için 15'ten 20'ye artırıyoruz. Büyük ölçekli yatırımlarda ise 20'den 25'e, ikinci bölgede 25'ten 30'a getirilecek.
Beşinci adımımız. Sigorta primi işveren hissesi desteği de hem süre hem oran itibariyle artırılıyor. Şu anki mevcutta sigorta primi işveren desteği, birinci bölgede yokken iki yıla, ikinci bölgede üç yıla, üçüncü bölgede üç yıldan beş yıla çıkarılacak. Bunlar da yatırım esnasında yatırımcıya verilen destekler.”
Finansmana erişim imkanları
“Finansmana erişim alanının genişletilmesi konusunda önemli kararlar aldık. Özkaynak kullanımına vergi kolaylığı. Tam destek sağlanacak. 25 Mart'ta kabul edilen kanun ile, öz sermaye ile finansmana vergi kolaylıkları getirilmişti. Sermaye artırımı yapan şirketler için, sermayenin belirli bir kısmı kurum kazancından indirilebilecektir. Şirketler kredi almak suretiyle, borçlanarak yaptıkları yatırımlardan çok daha avantajlı şekilde, yaptıkları yatırımlarda teşvik edilecektir.
Bu şirketlerimizin sermaye yapılarını güçlendirecek, şirketlerimizin borçluluk oranlarını minimize edilecek ve sermaye yapıları üzerinden de krizlere dirençli şirketlerimizin doğuşuna vesile olacaktır.”
‘Tasarım merkezleri desteklenecek'
“İş dünyamızın çok beklediği adım, vadeli ithalatta KKDF oranı sıfıra indirilecektir. Böylece sanayinin girdi maliyeti azaltılmaktadır.
ARGE ve tasarıma daha fazla destek sağlanacak. Tam da niteliksel dönüşümü ortaya koyan çalışmalardır. Tasarım aşaması, en fazla değerin yapıldığı aşama. Nihai ürün kadar, o ürüne giden bütün süreçlerdeki katkıyı artıracak bir dönem. Tasarım merkezleri, ARGE merkezleri gibi desteklenecektir.”
Kefalet limiti
“Sekizinci adım, Hazine destekli kefaletin kapsamı genişletilmekte. Hazine kaynaklarından kredi, 1 milyar tutarındaki kaynak 2 milyar Türk lirasına çıkarılmıştır. Bakanlar kurulu kararıyla, yararlanabileceklerin kapsamı genişletilmiş. Kapsama imalatçı kobilerimiz ilave edilmiştir.
İmalatçı kobilere ve kadın girişimlerimize özel tedbirler alınacak. Her bir kobi için 1,5 milyon Türk Lirası olan kefalet limiti, imalatta faaliyet gösterenler için 2,5 milyon liraya, imalatçı kobiler için ise 3 milyona çıkarılmıştır.
Kadın girişimcilerimiz için, kadın istihdamının artırılması amacıyla yeni bir düzenleme başlatılmıştır. 100 bin Türk liraya kadar, beş yıl vadeli kredileri için yüzde 85 oranında kefalet imkanı sağlamaktadır.”
‘Türkiye Kalkınma Bankası yapılandırılacak'
“ARGE'ye dayalı yatırımlar için proje ve finansman gereği, TÜBİTAK tarafından başta enerji ulaştırma ve sağlık sektörleri olmak üzere hazırlanan projeler, Türkiye Kalkınma Bankası aracılığıyla desteklenecektir. Fizibilite çalışmaları TÜBİTAK tarafından sonuçlandırılacaktır.
Burada bir hususu daha dikkatlerinize getirmek istiyorum. Türkiye Kalkınma Bankası'nın yeniden yapılanma süreci içine girmesidir. Bütün bu kalkınma istihdam projelerini düzenlemek ve onlara yeterli desteği vermek için yeniden yapılandırılacak.”
Teşvik paketi
“On birinci adım, KOBİ'lere teminat kolaylığı. Taşınırların teminat olarak kullanılmasının önündeki engelleri kaldıracak düzenlemeler yapılacaktır. Şimdiye kadar teminat olarak kullanılmaması sebebiyle, taşınırlar teminat olarak kullanıldığında finansmana erişim bakımından önemli bir imkan sağlanmış olacak.
Gördüğünüz gibi bir taraftan istihdam imkanını artırılması, vergi indirimi ve diğer teşviklerle, finansmana erişim imkânların artırılmasına dayalı kapsamlı bir teşvik paketini sunmaktayız.
Biz 25 öncelikli dönüşüm programını ilan ederken aslında onun bir parçası olarak üretim ve istihdama teşvik paketini beraber çalıştık.
Bu ayın ikinci yarısında 25 öncelikli dönüşüm programıyla ilgili olarak değerlendirme raporlarını sunacağız.”
Soru-Cevap
*Büyüme rakamlarından bahsettiniz ancak. Büyüme rakamları 2014 için 2,9 idi. 2015 için de yüzde 4'lük hedefiniz var. Bu adımların bu hedefe etkisi ne olacak? İlk çeyrekte yüzde 4'lük büyüme rakamının yakalanmasına zor olacağına ilişkin bazı gelişmeler var. Rakamda revizyona gidecek misiniz?
“Bu büyüme rakamı beklentimizin, çok değil biraz altında gerçekleşti. Bu gerek kur paritesinde değişimler, gerekse dünya ekonomisindeki daralmayla ilgilidir. Gelişmekte olan ülkeler, yükselen ekonomik bağlamında en iyi performans sağlayan ülkelerden biriyiz. Avro bölgesinde büyüme 0,8 olduğunda bizim ihracatımıza etkisi malum. Avrupa'da yüzde 1,3. Avro bölgesini aldığınızda neredeyse bizim dörtte birimiz kadar büyümüşler. Bütün AB yarımızdan daha az.
Önümüzdeki dönemde, dünya ekonomisinde genişleme, Avrupa ekonomisinde de toparlanma emareleri artıyor. Bütün ülkeler ciddi çalışmalar yapacaklar. Bu çerçevede de Türkiye'nin pazarlarında da bir gelişme bekliyoruz.
Bu ortalama, yüzde 2,9 özellikle tarımdaki geçen sene kuraklık dolayısıyla olan tarımdaki daralmadan da etkilendi. Tarım dışı kalkınma yüzde 3,36. Bu büyüme rakamları bizim beklentilerimizle uyumlu rakamlar. Bu sene yağışlar da iyi, tarımda artış bekliyoruz. Geçen sene eksilerde seyreden büyüme oranları bu sene artılarda seyredecek. Biz bu sene yüzde 4 hedefine ulaşabileceğimizi düşünüyoruz. Yüzde 4 hedefini de muhafaza ediyoruz.
Bu paket hem bu senenin istihdamına etkide bulunacak. Yatırımların, işletme dönemi teşviklerini ayırt ettim. Bugün bir girişimci bir yatırıma karar verdiğinde hemen teşvik oranlarındaki artıştan istifade edecek.”
*Toplum yararına istihdamdan bahsettiniz, 120 bin istihdam. Hangi alanlarda özellikle? Paketle beklenen toplam istihdam hedefi beklenti nedir?
“İstihdam rakamlarıyla işsizlik oranları mukayese edildiğinde, Türkiye'deki istihdam artışı en yüksek artışlarından biridir. Bazen işsizlik oranındaki hafif kıpırdanmalar, sanki Türkiye'de istihdam sorunu varmış gibi bir algı oluşturuyor. Türkiye'de geçen sene 1 milyon 400 bin istihdam sağlandı. Bu Avrupa'da iki üç yılda olmayan bir şeydir. Ama bizim nüfusumuz dinamik bir nüfus. İstihdam için o havuzdan insan unsuru kadar, işgücüne katılım unsuru da var. Havuz problemleri var hani, giren su çıkan suyla hesap edilen problemler, iş gücüne katılım Türkiye'de süratle artıyor. İstihdam da ona göre artmak durumunda. 2014'de 1,4 milyon istihdam sağlandı. Fakat gerek eğitim şartlarının iyileştirilmesi, gerek kadın istihdamının artmış olması, gerekse dinamik genç nüfus dolayısıyla bu girdi arttı. Bu sebeple de işsizlik oranında yükselme var gibi bir intiba oluyor, halbuki istihdam oranında çok ciddi iyileşmeler var. Bu 120 bin unsurla bunun daha da olumlu yönde gelişeceğine inanıyorum.”