Depremlerin önceden belirlenmesine yönelik çalışmalar hızlanıyor. Deprem öncesi, anı ve sonrasına yönelik verileri sağlayacak sensör sistemleri, İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İzmir Bilimpark bünyesinde yer alan Kurukamo Anonim Şirketi tarafından geliştirilen sistemle belirlenmesi için çalışmalar başlatıldı.
Deprem öncesinde bölgedeki radon gazı, yeraltı suyu ve kimyası, elektromanyetik bozulmalar, atmosferik değişimler gibi çeşitli depremsel belirteçler, 7 gün 24 saat gözlemlenmesi amacıyla “Birleşik Sensör Sistemi” kuruluyor.
İlki İEÜ İzmir Bilimpark'ta kurulan sistemin tasarımı İEÜ Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Endüstriyel Tasarım Bölümü tarafından yapıldı.
Sistem, radon gazı ölçümü, yeraltı suyu seviye değişimleri ve su kimyası, elektromanyetik gürültü analiz, manyetik alan değişimleri, sıcaklık, basın, nem ölçümleri ve ivmeölçer sistemlerini kayıt altına alacak. Kayıtların sürekli kontrol edilerek, depremin habercisi olacağı planlanıyor.
Tasarım İzmir Ekonomi'den
İEÜ Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Endüstriyel Tasarım Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Can Özcan, projede sistemin konumlandırılacağı alanın tasarımını yaptıklarını, sistemin güvenli ve korumasının olduğu bir kapsül geliştirdiklerini söyledi.
Yrd. Doç. Dr. Özcan, “Üniversite sanayi işbirliği içinde eğitim, araştırma ve uygulama alanlarını bu projede doğru kurguladığımızı düşünüyorum. Tasarım alanında gücümüzü bu projede bir kez daha sergiledik” dedi.
"Deprem ön kestirimi kayıpları önler"
Kurukamo Anonim Şirketi ARGE Sorumlusu Efe Bayol da, depremsel belirteçlerin sürekli gözleneceği sistem üzerine çalıştıklarını, bunun multidisipliner bir yaklaşım olduğunu kaydetti.
Deprem olgusunun dünyanın bir gerçeği olduğunu, depremleri engelleme şansının bulunmadığını aktaran Bayol, “Dünya genelinde deprem ön kestirim çalışmaları uzun yıllardır sürüyor. Deprem ön kestirimi, deprem öncesi hazırlık dönemine ait olduğu kanıtlanan belirteçlerin çok disiplinli yaklaşımlar ve yöntemler ile belirlenmesi sürecidir. Bu çalışmalar, olası tehlikeli depremlerin oluşturacağı hasar ve yaşam kayıplarını önlemeyi amaçlıyor” diye konuştu.
Birleşik sistem
Japonya'da geliştirilen, deprem öncesi oluşan gerilimleri belirleyen Elektromanyetik Gürültü Sistemi'ni 2011 yılında Türkiye'ye getirdiklerini ifade eden Bayol, “Ülkemizde 2016 yılında gerçekleştirilen Deprem Erken Uyarı Sistemleri Sempozyumu'nun ardından deprem olgusu ile ilişkilendirilen parametrelerin ayrı ayrı değil, aynı anda incelenmeleri gerektiği fikri oluştu. Bu fikirden yola çıkılarak Birleşik Sensör Sistemi Oluşturma projesi oluştu. Birleşik Sensör Sistemi Oluşturma projesi kapsamında çalışmalarımıza İzmir Ekonomi Üniversitesi İzmir Bilimpark bünyesindeki ARGE ofisimizde sürdürüyoruz” ifadelerini kullandı.
İlk prototip kuruldu
Sisteme ilişkin ilk prototipi kurduklarını, yeraltı sensörleriyle birlikte ilk arazi ölçümlemesine başlayacaklarını vurgulayan Bayol, oluşturulacak veri ağı ile yeraltı ve atmosferik bilgilerin devamlı toplanacağını, üniversiteler ve diğer kurumlara, akademik çalışmalar için veriler sağlanabileceğini bildirdi. (iha)