Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) 16 Ağustos 2015-21 Ocak 2016 tarihleri arasında sokağa çıkma yasakları esnasında gerçekleşen yaşam hakkı ihlallerine ilişkin raporunu açıkladı.

Dokümantasyon Merkezi verilerine göre, 6 Ağustos 2015'ten beri Diyarbakır, Şırnak ve Mardin başta olmak üzere Hakkâri, Muş, Elazığ ve Batman'ın da olduğu toplam 7 ildeki, en az 19 ilçede, resmi olarak tespit edilebilen en az 58 süresiz ve gün boyu sokağa çıkma yasağı gerçekleştirildi.

39 çocuk, 29 kadın öldürüldü

TİHV verilerine göre, en az 1 milyon 377 bin kişinin en temel yaşam ve sağlık hakları ihlâl edildi ve bu süre içerisinde, 39'u çocuk, 29'u kadın, 27'si 60 yaş üstü insan olmak üzere en az 198 sivil hayatını kaybetti.

Raporda, anne karnında olmak üzere bebeklerin de öldürüldüğü belirtildi.

Raporda şu görüşlere yer verildi:

* 11 Aralık 2015 tarihinde Diyarbakır'ın Sur (17 saatlik bir aranın ardından yeniden) ve Mardin'in Dargeçit (29 Aralık 2015 itibariyle sona erdirilmiştir) ve ardından 14 Aralık 2015 tarihinde Şırnak'ın Cizre ve Silopi (hâlâ sürüyor ancak 19 Ocak 2016'da gece boyu uygulanmaya başlandı) ve yine Mardin'in Nusaybin (24 Aralık itibariyle sona erdirilmiştir) ilçelerinde ilân edilen ve bugün hâlâ sürmekte olan sokağa çıkma yasaklarında ise en az 113 sivil öldürüldü (19'u çocuk, 19'u kadın ve 17 kişi 60 yaş üstü). Ayrıca bir kadında ateşli silahla vurulma sonucu ölü doğum gerçekleşti.

* Bu süreçte, tanıklarca beyan edilen ölüm biçimlerine göre ise en az 40 kişi kendi evlerinin sınırları içerisindeyken, açılan ateş veya tanklardan atılan top mermilerinin evlerine isabet etmesi veya sokağa çıkma yasağının yarattığı ortamın doğrudan etkisi ile sağlık sorunları sonucu yaşamlarını yitirdi.

* 3'ü Diyarbakır'ın Sur ilçesi yakını, 1'i Nusaybin'de olmak üzere yaşamını yitirenlerden 4 kişi sokağa çıkma yasağı veya operasyon olmayan bölgelerdeki toplumsal gösteriler sırasında ve güvenlik güçlerinin açtığı keyfî ateş sonucu vurularak yaşamlarını yitirdi.

* 11 Aralık 2015 – 21 Ocak 2016 tarihleri arasında erişilebilen kısıtlı bilgi ile tespit edilebilen en az 21 kişi tanıkların ifadeleri ve basında yer alan video kayıtlarında sunulan iddialara göre güvenlik güçleri tarafından ambulansların engellenmesi nedeniyle sağlık hakkına erişememeleri sonucu yaşamlarını yitirdi. Bu kişilerden Hüseyin Paksoy, Serhat Altun ve Orhan Tunç hakkında AİHM'e yapılan acil tedbir başvuruları olumlu yanıtlanmasına rağmen kararın uygulanmaması nedeniyle Hüseyin Paksoy ve Serhat Altun yaşamlarını yitirmiş, Orhan Tunç'un ise âkibeti henüz bilinmiyor.

Hayatını kaybedenler

TİHV ayrıca sokağa çıkma yasaklarının hala sürmekte olduğu ilçelerde 21 Ocak 2016 itibariyle yaşamlarını yitirenlerin listesini de yayınladı.

Sur

1. Serhat Doğan (19), 2. Mesut Seviktek, 3. Salih Baygın (70), 4. Sezgin Demirok, 5. Şoreş Mutlu, 6.Cüneyt Yeni, 7. İsa Oran (21), 8. Aziz İlhan (47), 9. Ramazan Öğüt (16), 10. Melek Apaydın (38), 11. Rozerin Çukur (17), 12-13. Henüz kimliği bilinmeyen 2 kişi.

Cizre

1.Hediye Şen (30), 2. Doğan Aslan (24), 3. İbrahim Akan (15), 4. Selahattin Bozkurt (70), 5. Yılmaz Erz (42), 6. Lütfü Aksoy (25), 7. Zeynep Yılmaz (40), 8. Cahide Çıkal (35), 9. Doğan İşi (18), 10. Mehmet Tekin (35), 11. Mehmet Saçan (38), 12. Emine Duman (75), 13. Azime Aşan (59), 14. Dikran Sayaca (25), 15. Ferdi Kalkan (20), 16. Abdülmecit Yanık (27), 17. Hacı Özdal (25), 18. Ramazan İnce (80), 19. Miray İnce (3 aylık bebek), 20. Ali Tetik (34), 21. Kumru Işık (85), 22.Hüseyin Ertene (16), 23. Hüseyin Selçuk (5), 24. Zeynep Demir (65/70), 25.Abdülaziz Yural (28), 26. Kazım Tonğ (51), 27. Hediye Erden (60), 28. Cabbar Taşkın (40), 29. Sezai Burçin (43), 30. Besna Zırığ (50), 31. Fatma Acet (40), 32.Bişeng Goran (12), 33. Nidar Sümer (17), 34. Halis Sümer (45), 35. Osman Tekin(50) 36. Tayfur Yaşlı, 37. Şivan Cebrail Mungan, 38. Murat Ekici (22), 39. Murat Egül (24), 40. Şükrü Coşkun, 41. Nebi Katlav, 42. Ali Bağdur (25), 43. Ahmet Zırığ (35), 44. Mehmet Hacı Tongut (32), 45. Mehmet Şirin Erdinç, 46. Garip Mubarız (18), 47. Veysi Elçi, 48. Abdulmenaf/Abdulselam Yılmaz (50), 49-50.Henüz kimlikleri bilinmeyen 2 kişi 51. Yakup Isırgan, 52. Mehmet Şahin (70'lerinde), 53. Emame Şahin (70'lerinde), 54. Yusuf Akalın (12), 55. Büşra Akalın (10), 56. Veli Müjde (38), 57. Abdullah İvedi, 58. Henüz kimliği bilinmeyen 1 kişi 59. Hayrettin Şınık (10), 60. Mehmet Rıdvan Kaymaz (36), 61. Hüseyin Paksoy (16), 62. Mehmet Kaplan (35), 63. Serhat Altun (yetişkin), 64. Abdulhamit Poçal (yetişkin), 65. Selman Erdoğan (yetişkin) 66.Ahmet Tunç (50).

Silopi

1. Hüseyin Güzel (70), 2. Yusuf Abi (80), 3. Reşit Eren (17), 4. Axin Kanat (16), 5. İbrahim Bilgin (18), 6.Şiyar Özbek (25), 7. Süleyman Çoban (70) 8. Taybet İnan (57), 9. Yusuf İnan (40), 10. Ayşe Buruntekin (40), 11. Mehmet Mete Kutluk (11), 12. Ömer Sayan (70), 13. Hasan Sanır (75), 14. Salih Erener (75), 15. Seyfettin Sidar (yetişkin), 16. İsmail Yevşan (55), 17. Necati/Nejat Öden (18), 18. Ömer Yalman (45), 19. Ömer Maslu, 20. Yusuf Yağcı, 21. Pakize Nayır, 22. Sêvê Demir, 23. Fatma Uyar, 24. İslam Atak (20), 25. Hasan Yağmur (42), 26. Aydın Mete (16), 27. Henüz kimliği bilinmeyen 30'lu yaşlarında bir erkek.

* TİHV'in açıklamasının tamamına buradan ulaşabilirsiniz.İMC