Önceki gün Yüksekova Ticaret ve Sanayi Odası toplantı salonunda; Hakkâri Vedaş İl Müdürü İsmail Özdemir, Van il temsilcisi Ercan Kasıcık, Yüksekova Vedaş Müdürü Sertip Dara, Hakkâri Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Başkanı İrfan Sarı, YÜTSO Başkanı Salih Özdemir, Cilo Trekking Spor Kulübü Başkanı Fikret Yaşar, mahalle muhtarları ve vatandaşların katılımıyla “Elektrik sayaçlarının direklere taşınması, mobil sayaçların okuma ve faturalandırılması” konuları görüşüldü.

‘En çok kaçak İstanbul'da, uygulama oradan başlatılmalı'

Açılış konuşmasını Cilo Trekking Spor Kulübü Başkanı ve aynı zamanda Yüksekova Bilim Özel Öğretim Kursu yöneticisi Fikret Yaşar yaptı. Yaşar konuşmasında; “Yüksekova ilçesinde 2016 yılında yürütülen güvenlik operasyonları sonucunda ilçenin tüm değerleriyle, alt ve üst yapı kurum ve kuruluşlarıyla zarar gördü. Operasyon sonrası yürütülen çalışmalarla da ilçe yeniden yapılandırılmaya çalışıldı, ancak hizmet sağlayıcı firmaların gerçekleştirmeye çalıştığı hizmetlerin denetlenmesi, hizmet standardı ve sonuçları hakkında piyasada bilgi kirliliği ve buna bağlı şikayetler var. Sorunların anlaşılması ve çözüm arayışı için ilgili kurumlarla iletişim kurulması gerekir. Bunun için ilçede bulunan sivil toplum kuruluşları, muhtarlar ve halkın periyodik aralıklarla bir araya gelerek ve her defasında bir kurum temsilcisini davet edip, hizmetlerin standardizasyonu ve yürütülmesi hususunda ilk elden bilgilenmesi gerekir. Zira bu konularla ilgilenmesi gereken siyasi kurum ve aktörler etkisizleştirilmiştir. Bundan böyle ilçe sorunlarının görüşülmesinde halk ve kamu kurumları arasında köprü vazifesi görebilecek aktörler sivil toplum kuruluşları (STK) ve muhtarlardır. Bu nedenle de toplumsal hayatta bir normalleşme oluşuncaya kadar STK'lar ve muhtarların ilçe sorunlarına sahip çıkıp demokratik platformlarda, çözümler üreterek halkı, basını ve ilgili kurumları bilgilendirerek girişimlerde bulunulması gerekir. Gündeme konu olan “kayıp-kaçağın önlenmesi ve sayaçların direklere taşınması konusunda tereddütler var. İnternet ortamındaki bilgilere bakılırsa eğer, ülke elektrik kaçak oranında İstanbul, Yozgat ve Osmaniye'nin (birkaç yıl önceki bilgilere göre) ilk sıralarda. Hatta İstanbul'un Avrupa yakasının kaçak oranı %17, Hakkari'deki kaybın %4 oranında olduğunu -dolayısıyla- sayaç takılacaksa eğer, öncelikle İstanbul ve diğer illerde de bu uygulamanın başlatılması gerekir” dedi.

Yaşar, açılış konuşmasından sonra aşağıdaki soruları sordu:

1- Kayıp kaçak ve sayaçların direklere taşınması dikkate alındığında ülkenin elektrik politikası anayasanın eşitlik prensibiyle uyuşuyor mu?
2- Elektrik sayaçları, ülkenin tümünde direklere taşınıyor mu, yoksa bu uygulama bölgeye has mıdır?
3- Söz konusu uygulama işletmenin maliyetleri ve personel politikasını nasıl etkiliyor?
4- Sayaçların direklere taşınmasından sonra abonelere yansıtılan yüksek düzeyli faturalara yapılan itirazlar VEDAŞ ile tedarikçi firma arasında anlaşmazlık sebebi oluyor mu?
5- Bazı abonelere bin lira ve üzeri faturalar gelirken, bazılarına bir ile on lira arası faturaların gönderilmesinin sebebi nedir?
6- Elektrik enerjisinin kullanılması ve faturalandırılmasında tek ve üç zamanlı sistem hakkında vatandaş bilgilendiriliyor mu?
7- Tedarikçi firmalar sahadaki hizmetlerle beraber aboneye götürülen hizmetlerin harcama giderlerini abonelere mi yansıtıyor?

Özdemir: Proje gerçekleştirilecek

Sorular sorulduktan sonra Hakkâri VEDAŞ İl Müdürü İsmail Özdemir söz alarak elektrik sayaçlarının direklere taşınmasının bir ülke politikası olduğunu savundu. Uygulamanın kanuni dayanağının var olduğunu belirten Özdemir, “Zira bu uygulama başlatılmadan önce kayıp kaçakların önlenmesi için diğer ülkelerdeki uygulamalar dikkate alınarak hazırlanmış bir proje ve bu proje bakanlar kurulundan onay almıştır. Uygulama safhası da kayıp kaçak oranına göre yapılmaktadır. Öncelikle kayıp-kaçağın en yüksek olduğu bölge ve illerde uygulama yapılmaktadır. Bu uygulama, şebekeyi koruma ve de kaçak elektriği önlemeye yönelik bir uygulama olup, Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman, Muş, Van, Ağrı, Hakkâri, Şırnak, Mardin (…) gibi kayıp-kaçak oranının yüksek olduğu illerde uygulanacak. Yüksekova, Şemdinli ve Hakkâri merkezde (Çukurca hariç) tüm köyler dâhil bu proje gerçekleştirilecek. Bu uygulama başlatıldıktan sonra bazı vatandaşlar yeni sayaçlar üzerinde işlem yaparak kaçak elektrik kullanmaya çalıştı ancak uzaktan kumandalı sistem tüm müdahaleleri merkeze bildiriyor, dolayısıyla yeni sistemde kaçak elektrik kullanmaya çalışanlar belirleniyor. Tüm uygulama bittikten sonra tespit edilen kaçak kullanıcıları deşifre edilip cezai işlemlere tabi tutulacak. Sistemde personel hatası ya da bina içi sistem arızaları sebebiyle oluşan farklı faturalar itiraz edilerek sorunların çözümü için çalışma yapıyoruz, kimsenin haksız yere mağdur edilmemesi için elimizden gelen çabayı sarf ediyoruz. Ödeme zorluğu çeken hatta dar gelirli kesime yönelik kolaylaştırıcı tedbirler alınması için kurumsal ölçekte sorun görüşüyor, hizmet giderlerinin de abonelere faturalandırılmadığını, bu uygulamayla sistem içi uzaktan okumanın yapıldığını, yaşanabilecek bir arızanın da uzaktan müdahale ile onarıldığını söylemek istiyorum. Daha önce zorlu kış şartlarında köy yolları kapandığında ekipler köylere gidemiyordu ama bu sistemle ekipler köye gitmeden arızaya uzaktan müdahale edebileceğiz. Ayrıca bu sistemle vatandaşlar artık kaçak elektrik kullanmayacak. Piyasada yaratılan bilgi kirliliğine itibar edilmemeli. Süreç içinde ana caddeler ve buna bağlı bazı yan sokaklarda elektrik hatları toprak altına indirilecek” dedi.

‘Elektrikleri kesilen köylere elektrik verilmeli'

Toplantı sonunda Hakkâri Esnaf ve Sanatkâr Odaları Birliği Başkanı İrfan Sarı ve Fikret Yaşar'ın kapanış konuşmalarıyla beraber yapılması gerekenler şöyle özetlendi:

1- Abonelere gönderilen yüksek ve düşük faturalar ilgili kuruma sözlü ve yazılı itiraz ile bildirilmeli, mağduriyet oluşmaması için itiraz dilekçelerinin de ilgili kurum tarafından en kısa sürede değerlendirilmesi sağlanmalıdır.
2- Her abone kayıp kaçağı ve yüksek faturaları önlemek için konutundaki elektrik sistemini kontrol ettirmelidir. Zira binadaki sistemde gizli topraklama varsa eğer, bu durum fazla sarfiyata sebep olacak ve faturalar sistem tarafından buna göre tanzim edilecektir.
3- Kayıp-kaçak elektrik kullanımı için kötü niyetli şahıslar tarafından yapılan özendirme, telkin ve işlemlere itibar edilmemelidir.
4- Dar gelirlilere yönelik bir defalık cezai muafiyet ve ödeme kolaylıkları ilgili kurumlardan (VEDAŞ-VEPSAŞ) talep edilmelidir.
5- Yürütülmekte olan yol, su, kanalizasyon, ulaşım, eğitim, sağlık ve diğer hizmetlerin standardizasyonuyla ilgili denetimi sağlamak ve denetim mekanizmasını oluşturarak, hizmet amaçlı periyodik aralıklarla STK'lar ve muhtarlar toplantılar yapacak, her toplantıya konuyla ilgili kurum temsilcisi davet edilerek bilgi verilmesi sağlanmalıdır.
6- Görüntü kirliliğinin önlenmesi için enerji hatlarının yer altına indirilmesi, faturalandırma konusunda tek ve üç zamanlı değerlendirme (tüketim miktarını fiyatlandırma) sistemiyle ilgili aboneler bilgilendirilmelidir.
7- Sayaçların direklere taşınmasına karşı çıkan kırsal kesimdeki abonelerin mağdur edilmemesi için kesilen enerjinin tekrar bağlanması ve halkın konu doğrultusunda bilgilendirilmesi sağlanmalıdır.